ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΗΛΙΑ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΣΤΗΝ ΒΑΣΩ ΠΑΠΠΑ*

Ακόμη υπάρχουν άνθρωποι.. που στάζουν καθημερινά αγάπη

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΙΣΤΟΡΙΑ / KULTUR-GESCHICHTE, Elliniki Gnomi, 30 Oct 2014

Επιμέλεια: Βάσω Β. Παππά.

vas_nikpap@yahoo.gr

O Hλίας Παπακωνσταντίνου γεννήθηκε στην Δεσφίνα Φωκίδος και αποφοίτησε από το Λύκειο Άμφισσας. Αγαπά την  ποίηση, την πεζογραφία, την ζωγραφική και την μουσική. Γράφει ποιήματα και τραγούδια ήδη από την σχολική ηλικία. Λάτρης των ταξιδιών συλλέγει με δίψα εικόνες και συναισθήματα, γνωρίζοντας ανθρώπους, τόπους και πολιτισμούς. Είναι ένας άνθρωπος με αξιόλογο συγγραφικό έργο στο ενεργητικό του, από ποιήματα, πεζά, τραγούδια και με τις καλύτερες κριτικές για τις δουλειές που ήδη έχουν εκδοθεί. Σήμερα τον έχουμε κοντά μας με αφορμή την έκδοση της ποιητικής του συλλογής που φέρει τον τίτλο “Πρόσθεσε Αφαιρώντας”. 

-Κύριε Παπακωνσταντίνου, ποιες είναι οι κινητήριες δυνάμεις έμπνευσής σας;

Οι δυνάμεις που βρίσκονται στ’ αδύναμα, ακόμη, τη γλώσσα που εικονίζεται στις σελίδες, πλάθουν τα βιώματα και η εξωτερίκευση ενός ηρωικού συναισθήματος που φοράει μάτια αλήθειας.

-Την ποιητική συλλογή “Πρόσθεσε Αφαιρώντας” την αφιερώνετε στον ποιητή και Άνθρωπο Θεόδωρο Σαντά. Υπάρχουν άνθρωποι που αισθανθήκατε ότι ευεργετηθήκατε από κάποιον ή ότι σας έχει επηρεάσει πάρα πολύ;

Πιστεύω πως ευεργέτες δεν υπάρχουν, τουλάχιστον σήμερα, όμως, ακόμη υπάρχουν άνθρωποι.. που στάζουν καθημερινά αγάπη στα λιμνάζοντα εγώ μας, που δεν προσηλυτίζονται στα νέα επαγγελματικά ήθη κι ούτε προκαλούν ναυμαχίες της στεριάς για τα τέσσερα πόδια μια καρέκλας. Ένας πολύ μεγάλος άνθρωπος λοιπόν, εκτός από μεγάλος ποιητής, είναι ο Θεόδωρος Σαντάς, ένας εξολοθρευτής του μίσους, που καθημερινά με επηρεάζει η ανθρωπιά του! Η ποίηση που γράφουμε μπορεί να είναι διαφορετική, αλλά, σ’ ένα σημείο πνοής της, είναι ακριβώς ίδια.. ότι έρχεται μέσα από το κόκκινο της καρδιάς. Στη γραφή πιστεύω πως έχω μια δική μου καθαρά εσωτερική διαδρομή.

-Ειρήνη – Ελευθερία ένα από τα θέματά σας στην ποιητική συλλογή:

“Τη στιγμή που θα λάβει ο χρόνος/ τις δύο αρετές πρέπει να φυτέψουμε

κι όμως την κρίσιμη εποχή που ζούμε οι διαφορές και οι ιδιαιτερότητες των κρατών και των εθνών (πολιτισμικές, πολιτικές κοινωνικές και άλλες) αποτελούν αφορμές για άγονη αντιπαράθεση και βίαιες συγκρούσεις και όχι παράγοντες για ειρήνη, πρόοδο και ευημερία της ανθρωπότητας. Κατά τη γνώμη σας πώς θα μπορούσαν αυτές οι διαφορές να λειτουργήσουν γόνιμα και δημιουργικά;

Χωρίς ένωση και δημιουργία δεν θα υπάρξει το αύριο που ονειρεύεται ο καθένας μας. Τα προκατασκευασμένα συστήματα διατηρούν την εύθραυστη ισορροπία στον πλανήτη, αυτές οι λέξεις (ειρήνη, πρόοδος, ευημερία) παραμένουν κενές νοήματος περιμένοντας την ουσιαστική βαθύτερη πραγμάτωσή τους. Το θέμα είναι να μη τρέχουμε να προλάβουμε τη ζωή, αλλά, να τρέχει εκείνη να μας προλάβει. Ο τρόπος και το εμπρός, είναι το στοίχημα. Η χώρα μας που ανασαίνει με δυσκολία πρέπει να ξαναβρεί και μάλιστα γρήγορα τα ηλιόπηχτα χαμόγελα και τα αετίσια βλέμματα, γι’ αυτό είμαστε υπεύθυνοι όλοι.

-Ένα άλλο θέμα της ποίησής σας είναι το Όνειρο. “Στα καλοκαιρινά μάτια/ της άπειρης αξίας του ονείρου φλέγομαι”. Το όνειρο είναι προϋπόθεση ευτυχίας ή όχι; Και τι είναι όνειρο για σας;

Το όνειρο αποτελεί προϋπόθεση της ανθρώπινης ύπαρξης, της ίδιας της ζωής, όμως, πιστεύω πως δεν πρέπει να μένει όνειρο, να ενσαρκωθεί μέσα στην καθημερινότητα, να περάσει στην πράξη. Ευτυχία δεν υπάρχει, μόνο τεχνητά υποκατάστατά της.
-Μες από Μισοπεθαμένα κονιάματα το σώμα φτάνει “στη χαμογελαστή/ ύπαρξη της αιωνιότητας”. Ο Νοστογιέφσκι είπε: “Το μυστικό του ανθρώπου δεν είναι απλώς να ζει, αλλά να βρει ένα λόγο ύπαρξης”. Στις σημερινές συνθήκες είναι εύκολο να βρει κάποιος ένα λόγο ύπαρξης;

Λόγος ή λόγοι ύπαρξης πάντα θα υπάρχουν, όπως γράφω στο ποίημα ‘’θαύματα’’, ‘’Θαύματα ρέουν πλειάδες κι ανυπομονούν ποιο θα πρωτοβγάλει τις δερμάτινες μάσκες που οι ίδιοι ράβουμε στα πρόσωπά μας’’, το θέμα είναι, αν έχουμε την ικανότητα, άσχετα με πόσους τοίχους στεριώνει το αιμάτινο συμφέρον, να δούμε αυτά τα θαύματα, κι αν ναι, οι λόγοι ύπαρξης θα έχουν μια κατοικία στα βλέφαρα και στη ψυχή μας.
-Ποιο πιστεύετε ότι είναι το μέλλον της ελληνικής ποίησης στην Ελλάδα; Και που είστε εσείς σ’ αυτό το μέλλον;

Στην Ελλάδα, οι μισοί γράφουμε.. βέβαια το τι γράφουμε είναι το θέμα. Πιστεύω πως αν στέρευε κάποτε η ποίηση απ’ τον κόσμο, εδώ ακόμη θα γράφαμε, είναι σαν μια μηχανή παραγωγής λόγου με γρανάζια από καρδιά, δεν την φοβάμαι την Ελλάδα στο λόγο.. τον αληθινό λόγο όμως ποιος θα τον πει; Στις πράξεις είμαστε ανίσχυροι. Όμως δεν πρέπει να εξαντληθούμε από τις επαναλήψεις, μια άρνηση στους κανόνες θα ήταν, ίσως, το βότανο που περιμέναμε. Μια άλλη αντίληψη των ποιητικών και πνευματικών παραμέτρων, χωρίς τους παλιούς θεσμούς με την παγιωμένη έκφραση, πρόκειται για μια λογοτεχνική ελευθερία δίχως όρια. Μια εξερεύνηση και μια φυγή του μυαλού χωρίς την εποπτεία των κύκλων της πολιτείας, χωρίς φλύαρους λόγους, αλλά, σηματοδοτημένα άλματα της σκέψης σε μια αργοτελετουργική ωρίμανση που θα κάνει τα αδιέξοδα έξοδο, διηθύζοντας στην ουσία του τίποτα που μ’ έναν αυτοματισμό που σβήνει τις προτεραιότητες, μηδενίζει τις ιεραρχίες.. γιατί το μηδέν είναι επώαση διαφυγής προς όλες τις κατευθύνσεις. Ο ρομαντισμός θα είναι στο κύτταρο του νου παγιωμένος, χωρίς μετρήσεις και κολακείες, δεν θα ‘ναι το παρωχημένο σχήμα στη σκέψη για ένα μετέωρο βηματισμό και ψεύτικο. Η χειραφέτηση του χρώματος δε θα υπάρχει όσο τα μάτια βλέπουν τις αλυσίδες να σπάνε, η ανθρώπινη ύπαρξη θα υπηρετεί τη λέξη αγάπη που σαν άστρο στολίζει την κορυφή ενός βουνού, αλλά και τις άλλες, οι οποίες αποτελούν τη δύναμη του. Όσο για το ποιητικό μέλλον που είπατε, εγώ δεν διαχωρίζω το μέλλον σε ποιητικό ή μη, αν με απασχολούσε θα ρωτούσα την συμπατριώτισσά μου ‘’ Πυθία’’, δεν με απασχολεί γιατί θα χάσω το παρόν και αν χάσω το παρόν τότε χάνω και το μέλλον.
-Πόσο εύκολο είναι σήμερα για έναν νέο δημιουργό να ελιχθεί και τελικά να ανελιχθεί στους κύκλους των διανοουμένων;

Εγώ θα έλεγα να μην ελιχθεί, αλλά, να εξελιχθεί, ο γραφιάς δεν πρέπει να έχει στο μυαλό του αυτούς τους κύκλους, αλλά να σπάει τους κύκλους μέσα απ’ τη ποίηση ή την πεζογραφία. Ξέρουμε καλά τι συμβαίνει σε πολλούς τέτοιους κύκλους και στα παραμάγαζά τους, όχι σε όλους βέβαια, αλλά ελάχιστοι είναι εκείνοι οι κύκλοι οι οποίοι λειτουργούν προς όφελος του σκοπού αυτού για τον οποίο έχουν ταχθεί. Και αν ο σκοπός ενός ποιητή είναι να εισχωρήσει μέσα στους κύκλους, πιστεύω πως εκεί θα είναι το τέλος, θα εγκλωβιστεί, η ποίηση δεν αποζητά να εισχωρήσει σε κύκλους, παρά μόνο σε νου και καρδιές. Η ποίηση είναι ακριβές σταγόνες ελευθερίας, συναγμένες με ευαισθησία και λεπτότητα στην απόσταξη.. πολλών αιώνων, πρέπει λοιπόν να παράγεται σ’ ένα αφτιασίδωτο σκηνικό της ζωής με σεμνότητα και πάθος.

-Υπάρχουν ποιητές της γενιάς σας που ξεχωρίζετε;

Υπάρχουν καλοί ποιητές της γενιάς μου, αλλά νομίζω δεν πρέπει να μπούμε στη διαδικασία των διακρίσεων, υπάρχουν και πολλοί που αυτοανακηρύσσονται ποιητές, αυτό πιστεύω δείχνει αδυναμία και αυτοπεποίθηση χαμηλής πτήσης. Ο ποιητής γεννιέται δεν ‘’ φτιάχνεται’’, πιστεύω πως το 70% και πάνω είναι το ταλέντο, η έκφραση της εσωτερικής πίεσης, σε ένα μεγάλο ποιητή, ένας που δεν έχει το πηγαίο ταλέντο και αγωνίζεται μέσα από τεχνικές να οικοδομήσει ποιήματα, το ταβάνι του θα φτάσει έως το 30%, κι αυτό δεν είναι μόνο δική μου άποψη αλλά πολλών μεγάλων της διανόησης.

-Τι διαβάζετε; Ποια είναι τα αγαπημένα σας βιβλία;

Αυτήν την περίοδο, τη ΄΄Μνήμη’’, του σπουδαίου και πρώιμα χαμένου (2014) Κωστή Παπαγιώργη, τα ‘’Γραπτά’’ του Καζιμίρ Μάλεβιτς και τα άπαντα της αγαπημένης φίλης και κορυφαίας ποιήτριας Κατερίνας Αγγελάκη Ρουκ. Αγαπημένα μου βιβλία είναι αμέτρητα, αρκεί να υπάρχει χρόνος, η ποίηση όμως, είναι εκείνη που με συγκλονίζει.
-Αν είχατε τη δυνατότητα να επιλέξετε μια εικόνα για την ευτυχία, ποια θα ήταν αυτή;

Όταν τέσσερα μάτια, γίνουν ΕΝΑ.

*Πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα: "Ελληνική Γνώμη": http://www.elliniki-gnomi.eu/akomi-iparchoun-anthropi-pou-stazoun-kathimerina-agapi/